مطالعة تطبیقی نگاره و خط‌نگاره در محراب‌هایِ گچیِ چهارگانة مسجد ملک کرمان

نویسندگان

  • علیرضا بیت اللهی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی کرمان
  • علیرضا شیخی هیأت علمی دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران
چکیده مقاله:

چهار محراب گچبری شبستان امام حسن (ع) در مسجد ملک کرمان، متعلق به دورة سلجوقی و آل بویه­اند. هدف، مطالعه تزیینات محراب‌ها و پاسخ به چیستی عناصر ساختاری تجسمی تزیینات، همچون نوع نگاره‌ها و شکل خط‌نگاره‌های هر محراب و تأثیرات متقابل خط و نگارهاست. این پژوهش از روش­های توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بهره گرفته و جمع­آوری اطلاعات بر مبنای منابع کتابخانه­ای و تحقیقات میدانی است. نگاره‌های محراب‌ها را می‌توان به سه شکلِ نگاره‌های هندسی، گیاهی و ترکیبی تقسیم کرد. خط‌نگاره‌های محراب‌ها با خطوط رقاع، کوفی‌های مشجّر، مورّق، مزهّر، معقد و مشبّک آراسته شده که بر زمینة تمامی آن‌ها نگاره‌های گیاهیِ هرچند مختصر قابل مشاهده است. در مجموع هنگامی­که محراب‌ها را در کنار یکدیگر متصور شویم می­توان روابطی صوری و ساختاری مابین محراب‌ها دید که برخی از آن‌ها بر تقارن بین چهار محراب می افزایند، اما بعضی دیگر آن را برهم می­زنند به­گونه­ای که چیدمان و شمایل کلی محراب‌ها در کنار هم بین تقارن و بی­تقارنی در نوسان است. این روابط را می­توان ذیل چهار عنوانِ اشتراکات و روابط چهارسویه، اشتراکات و روابط سه به یک، اشتراکات و روابط دو به دو و نیز تفاوت‌های خاص و ویژگی‌های منحصربه­فرد عناصر تزیینی هر محراب تعریف کرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

گونه‌شناسی و قابلیت گرافیکی آرایه‌های معماری مسجد امام کرمان (مسجد ملک)

مسجد امام کرمان به دلیل برخورداری از قسمت‌های مختلف تاریخی از آل‌بویه تا دوره معاصر، و همچنین داشتن آرایه‌های گوناگون معماری از آجرکاری، کاشی‌کاری، گچ‌بری و غیره، منبع بسیار مناسبی برای مطالعات تاریخی، فرهنگی و هنری است و نقوش به کار رفته در آن، می‌توانند در طراحی گرافیکی مدرن مورد استفاده قرار گیرند. روش انجام تحقیق بر مبنای ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده است و گردآوری اطلاعات به صورت ترکیبی (کتابخ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 10  شماره 20

صفحات  59- 78

تاریخ انتشار 2018-01-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023